De belangrijkste wijngebieden in Portugal en de 248(!) inheemse druiven
Portugal produceert een grote diversiteit aan wijnen, vaak gemaakt van druiven die je buiten de wijngebieden
De belangrijkste wijngebieden in Portugal en de 248(!) inheemse druiven
Inhoud van dit artikel:
Portugal produceert een grote diversiteit aan wijnen, vaak gemaakt van druiven die je buiten de wijngebieden in Portugal niet of nauwelijks aantreft. Bijna alle wijnstreken in Portugal hebben wel zijn enige unieke druivenrassen en ook de variatie in klimaat en bodemsoorten is groot. Het is een relatief onderontwikkeld land doordat het redelijk geïsoleerd ligt, maar inmiddels maakt het grote sprongen vooruit. Het wijntoerisme is ontdekt en de technische ontwikkelingen gaan vooruit en dat proef je terug in de wijnen.
Wijn uit Portugal komt vooral van inheemse druiven
Bijna alle wijnstreken in Portugal staat wel bekend om een of meerdere inheemse druivenrassen. De meeste druiven die je in Portugal terugvindt, zijn in andere wijnlanden nauwelijks aangeplant. Totaal zijn er zo’n 248 inheemse druivenrassen door de PORVID vastgesteld. Vroeger was de mengelmoes dusdanig, dat een wijnboer eigenlijk niet eens wist wat hij had omdat de druiven kriskras stonden aangeplant. Inmiddels spelen ook de klassieke Franse druivenrassen als syrah en cabernet sauvignon een rol. Met name in de zuidelijke wijngebieden in Portugal zoals Alentejo en Lisboa zijn de internationale druivenrassen belangrijk. Het merendeel van de wijnen in Portugal is vaak een blend van verschillende druiven waarbij de inheemse druiven de boventoon voeren.
De belangrijkste witte en blauwe druivenrassen
De kwaliteit van Portugese witte wijn is in de afgelopen jaren sterk verbeterd door verbeterde technieken. Vooral door het vermijden van oxidatie en houtgebruik worden de wijnstijlen steeds frisser. De meest aangeplante witte druif in Portugal is de Fernão pires, vooral te vinden in Tejo, Lisboa en Bairrada en levert lichte, fruitige wijnen op die een beetje aan Muscat doen denken. Loureiro en Alvharino zijn ook belangrijk en vooral bekend in de noordelijke wijnregio Vinho Verde die frisse, citrusachtige wijnen opleveren met florale tonen.
Blauwe druiven zijn nog altijd veel belangrijker in Portugal en omvatten zo’n 2/3e van de aanplant. Aragonez is in Spanje bekend als Tempranillo en staat het meeste aangeplant, samen met de Touriga franca. Deze vind je vooral in de Douro vallei en geeft stevige wijnen met donker fruit en forse tannines. Touriga nacional is nog zo’n nobele druif, met een enorm dikke schil en daardoor een diepe kleur en krachtige smaak. De druif wordt alsmaar populairder.
Wat is er bijzonder aan Portugese wijn?
Met uitzondering van de hoge bergketens in het midden en noordoosten van het land, vind je eigenlijk overal wel wijngebieden in Portugal. Totaal zijn er zo’n 220.000 ha wijngaarden, maar de jaarlijkse opbrengsten verschillen enorm. Dit is te danken aan de invloed van het grillige Atlantische klimaat. Het bezit van wijngaarden is daarnaast erg versnipperd, waardoor veel wijnboeren er voor kiezen hun druiven te verkopen aan coöperaties. In de Vinho Verde is zo’n gebied waar je goed kunt terugzien dat wijnbouw niet altijd even belangrijk was. De wijnstokken zijn daar aangeplant volgens traditionele geleidingsystemen zoals de pergola methode, waardoor de druiven geen hinder hadden van de grote hoeveelheid regen die valt in het gebied. Bijkomend voordeel is dat op de bodem dan bijvoorbeeld maïs kon worden verbouwd, wat in veel gevallen meer geld opleverde.
Een andere bijzonderheid aan Portugese wijn is het gebruik van traditionele terrassen, de zogenaamde socalcos die je veel in de Douro vallei ziet. Hierbij staan op de steilste hellingen vaak slechts 1 rij stokken aangeplant. Na de phylloxera ramp is het gebied opnieuw aangelegd en zijn er bredere terrassen aangelegd die patamares worden genoemd. Daarmee werd werken met machines een stuk makkelijker waardoor de opbrengsten ook omhoog konden. Tegenwoordig zie je echter ook dat er toch weer voor de smallere terrassen wordt gekozen om de traditie en kwaliteit te waarborgen.
De 3 belangrijkste wijngebieden in Portugal
Het noordelijkste gelegen wijngebied in Portugal is de Vinho Verde (of Minho) en is veruit het meest regenrijke gebied. Het regent er zelfs meer dan in Nederland, waardoor het dus ook een heel groen gebied is. Door die koele en natte omstandigheden is de rijping niet altijd even makkelijk. Het gebied wordt onderverdeeld in een aantal sub regio’s waarbij Sousa de grootste is. Er worden vooral frisse witte wijnen gemaakt met een hoge zuurgraad en soms wat koolzuur. Verde betekent overigens niet persé dat de wijn groen is, want het betekent namelijk ook letterlijk jong.
De Douro vallei is niet alleen bekend om de portstreek waar je hier meer over kunt lezen. Er wordt ook absoluut veel goede rode wijn gemaakt en het gebied is onderverdeeld in 3 sub regio’s Baixo Corgo, Cima Corgo en Douro Superior. Port maakt zelfs nog maar zo’n 40% uit van de totale productie uit de streek en witte wijn komt er ook vandaan van onder andere Verdelho, Viosinho en Rabigato druiven. Opmerkelijk in de Douro vallei is de indeling van wijngaarden volgens het beneficio systeem, een puntensysteem waarbij onder andere ligging, opbrengst, bodemkenmerken, plantdichtheid en snoeiwijze een rol spelen. Hoe hoger geclassificeerd, hoe meer marktwaarde de druiven hebben. De beneficio is een belangrijk middel om de prijsstabiliteit te handhaven dus simpelweg een kwestie van marktregulering.
Alentejo ligt een stuk zuidelijker en is vooral bekend geworden om de kurkproductie. Het grenst in het zuiden aan de Algarve en het is hier vaak extreem warm en droog. Wijnbouw vindt er op grote schaal plaats met vaak grotere wijnhuizen. Ondanks de warmte krijgen de wijnen door goede innovatie genoeg frisheid mee. Rode wijnbouw is in de Alentejo dominant, gemaakt van onder andere Aragonez (Tempranillo) en Touriga Nacional, maar dus ook de Franse Syrah en Cabernet Sauvignon. Voor witte wijnen wordt vooral de Antão vaz gewaardeerd, die tropisch fruit aroma’s geeft en een goede zuurgraad heeft.
Alentejo ligt een stuk zuidelijker en is vooral bekend geworden om de kurkproductie. Het grenst in het zuiden aan de Algarve en het is hier vaak extreem warm en droog. Wijnbouw vindt er op grote schaal plaats met vaak grotere wijnhuizen. Ondanks de warmte krijgen de wijnen door goede innovatie genoeg frisheid mee. Rode wijnbouw is in de Alentejo dominant, gemaakt van onder andere Aragonez (Tempranillo) en Touriga Nacional, maar dus ook de Franse Syrah en Cabernet Sauvignon. Voor witte wijnen wordt vooral de Antão vaz gewaardeerd, die tropisch fruit aroma’s geeft en een goede zuurgraad heeft.
Natuurlijk zijn er nog meer wijnstreken
Zo is er het unieke Trás-os-Montes, een bergachtig onherbergzaam gebied met veel microklimaten en lage opbrengsten (reminds me of Priorat). De Bairrada is een gebied wat nog redelijk veel regen en wind mee krijgt van de Atlantische oceaan en opmerkelijk is dat de lokale Baga druif steeds vaker gerooid wordt en plaats maakt voor de Merlot en Touriga nacional. Dão ligt in het hart van Portugal met ook weer 3 sub regio’s en heeft door het verweerde graniet als bodemsoort een goede basis voor rode wijn, terwijl het profiteert van zowel een zee- als landklimaat. En vergeet vooral de port wijnen niet, waar je eventueel in deze blog meer over kunt lezen.
Kirsten van Harten
Ik deel graag mijn enthousiasme en kennis over wijn zodat anderen er wat van kunnen leren. Wie wat van wijn wil weten moet vooral veel proeven. Drinken mag ook. Zolang je er maar van geniet!
Ps. Wil je voortaan op de hoogte blijven van alle nieuwe blogs? Meld je hieronder aan!
niets meer missen?
Meld je aan voor de nieuwsbrief
WIL JE VERDER LEZEN?
Bekijk de andere blogs
Alles wat je wilt weten over orange wijnen inclusief 3 proeftips
Orange wijnen zijn zoals de naam al verklapt wijnen met een oranje tint. Nee, ze zijn
Verschillen per wijngebied Italië: de unieke 5 klimaatzones en unieke terroirs
Het wijngebied Italië of beter gezegd wijnland, is een wijnwereld op zich. In werkelijk ieder gebied
